Ook in Nederland merken we dat het plotseling erg heet kan worden in de zomerperiode. Het is dan ook belangrijk om te begrijpen hoe je lichaam reageert op deze hitte. Het is algemeen bekend dat ouderen kwetsbaar zijn tijdens extreme hitte, maar let ook zeker op kinderen en jongeren die actief zijn in de buitenlucht. Het artikel van Smallcombe 2025 bespreekt op overtuigende wijze hoe kinderen anders omgaan met warmte dan volwassenen, en waarom dit hen ook kwetsbaar maakt tijdens lichamelijke inspanning in hete omstandigheden.
Je lichaam probeert middels een soort thermostaat je lichaamstemperatuur onder controle te houden bij stijgingen of dalingen van de buitentemperatuur of wanneer het lichaam zelf warmte produceert door inspanning. Dit proces noemen we in het lichaam de thermoregulatie. Bij een fysieke activiteit, zeker in warme omgevingen, stijgt de lichaamstemperatuur. Het lichaam reageert hierop door warmte af te voeren, bijvoorbeeld via zweten of door de bloedstroom naar de huid te verhogen om zo te kunnen afkoelen. Hoewel dit mechanisme in grote lijnen hetzelfde werkt bij kinderen en volwassenen, zijn er belangrijke verschillen in hoe efficiënt het functioneert.
Kinderen hebben ten opzichte van hun lichaamsgewicht een groter huidoppervlak dan volwassenen. Dit betekent dat ze relatief meer warmte opnemen vanuit de omgeving, wat bij extreme hitte juist een nadeel wordt. Tegelijkertijd is hun zwetend vermogen minder ontwikkeld. Ze produceren minder zweet per vierkante centimeter huid, wat betekent dat hun lichaam minder goed in staat is om warmte kwijt te raken via verdamping, het meest effectieve koelingsmechanisme bij hoge temperaturen. Hierdoor lopen ze sneller het risico op oververhitting, zeker wanneer de omgevingstemperatuur hoger is dan hun huidtemperatuur.
Een ander belangrijk punt is dat kinderen minder snel geneigd zijn te drinken, deels omdat hun dorstmechanisme minder gevoelig is. Daardoor drinken ze vaak te weinig, waardoor de kans op uitdroging toeneemt. Omdat hun zweetproductie beperkt is, wordt het effect van uitdroging versterkt: het lichaam kan zijn warmte niet goed kwijt en de temperatuur kan gevaarlijk stijgen. Daarbij komt dat kinderen langzamer wennen aan warmte dan volwassenen. De fysiologische aanpassing aan warme omstandigheden – zoals efficiënter zweten en verbeterde doorbloeding van de huid – treedt bij volwassenen relatief snel op, maar bij kinderen verloopt dit proces trager. Dit maakt hen extra kwetsbaar in situaties waarin de temperatuur snel stijgt of wanneer ze zich in een nieuwe, warme omgeving bevinden, zoals op zomerkamp of tijdens een sporttoernooi in het buitenland.
De gevolgen van onvoldoende warmteafvoer en uitdroging kunnen ernstig zijn. Kinderen die intensief sporten in de hitte kunnen last krijgen van hoofdpijn, misselijkheid, duizeligheid, spierkrampen of zelfs flauwvallen. In extreme gevallen kan het leiden tot hitteberoerte, een levensbedreigende aandoening waarbij de lichaamstemperatuur gevaarlijk hoog oploopt. Het is daarom van groot belang dat ouders, leerkrachten en sportcoaches zich bewust zijn van deze fysiologische verschillen. Kinderen zijn geen kleine volwassenen; hun lichamen reageren wezenlijk anders op hitte en inspanning. Dit vraagt om een aangepaste benadering.
Kinderen moeten, net zoals ouderen, aangemoedigd worden om regelmatig te drinken, ook als ze geen dorst hebben. Sportactiviteiten zouden idealiter op koelere momenten van de dag plaatsvinden en voldoende rustmomenten moeten bevatten. Daarnaast is het verstandig om kinderen geleidelijk te laten wennen aan inspanning in warme omstandigheden, bijvoorbeeld door eerst korte sessies in de warmte te doen en die langzaam op te bouwen. Zo krijgt hun lichaam de kans om zich aan te passen.
Tot slot, de boodschap van het artikel is helder: Let goed op de signalen van oververhitting en wees je ervan bewust dat kinderen anders reageren op hitte dan volwassen.
Wil je het hele artikel lezen?
Smallcombe JW, Topham TH, Brown HA, et al Thermoregulation and dehydration in children and youth exercising in extreme heat compared with adultsBritish Journal of Sports Medicine Published Online First: 13 June 2025. doi: 10.1136/bjsports-2025-109832