Wat is het?
Bij een polyneuropathie is er een stoornis met name bij de uiteinden van de zenuwen en zijn de sensorische (gevoels)zenuwen, de motorische (bewegings)zenuwen of beide aangedaan.
De sensorische zenuwen koppelen gevoelsinformatie (zoals aanraking, warmte/koude, pijn) terug naar het centrale zenuwstelsel, waardoor je kunt voelen (waarnemen). De motorische zenuwen geven signalen door aan de spieren om te bewegen. De klachten die ontstaan door een polyneuropathie kunnen dus zowel sensorisch als motorisch zijn.
Klachten van het sensorisch systeem bij polyneuropathie zijn: doof gevoel, prikkelingen, tintelingen, veranderd gevoel, pijn, evenwichtsstoornissen. Klachten van het motorisch systeem zijn: kramp, dunner worden van spieren en spierzwakte.
Oorzaken:
Er zijn veel oorzaken voor het ontstaan van een polyneuropathie:
1. Metabolisme/stofwisseling
Polyneuropathieën die veroorzaakt worden door problemen in de stofwisseling. Voorbeelden zijn diabetes mellitus (suikerziekte), ziekten van de schildklier en van de nieren.
Polyneuropathieën ontstaan door tekort aan bepaalde stoffen.
3. Intoxicaties
Bij deze neuropathie is de oorzaak te vinden in overmatig alcoholgebruik of bij medicijngebruik.
4. Erfelijke oorzaken
Erfelijke neuropathieën worden veroorzaakt door een afwijking in het erfelijk materiaal van de mens.
Bij de ouder wordende mens kan dit ook voorkomen
Wat merk je ervan?
Vaak gaat het lopen minder goed en is het evenwicht verstoord, waardoor men wankel gaat lopen.Vaak gaat men ook langzamer lopen en zet de voeten breder uit elkaar. Langer stilstaan geeft problemen, begint sneller te wiebelen/draaien. Die problemen met lopen kunnen verstrekkende gevolgen hebben, hierbij moet je denken aan het vergroten van het valgevaar, bang zijn om te vallen en/of steeds minder gaan lopen/bewegen met alle gevolgen van dien.
Wat is de behandeling bij neuropathie?
Er is nog geen medicijn dat polyneuropathie geneest. Er zijn wel behandelingen die de pijn en andere klachten minder kunnen maken.
De (geriatrie)Fysiotherapeut:
Het is belangrijk om balans, loopfunctie en spierkracht zoveel mogelijk te behouden en voldoende in beweging te blijven. De (geriatrie) fysiotherapeut kan samen met u kijken hoe u veilig kunt blijven lopen/fietsen/ bewegen eventueel in samenwerking met een van onderstaande andere disciplines. Omdat er ook sprake kan zijn van spierzwakte van met name de onderbeenspieren is het zaak deze of als nodig is andere spiergroepen (ter compensatie) te trainen.
Daarnaast kan het zijn dat het opstaan van een stoel, bed of de grond lastiger wordt als er sprake is van spierzwakte, hier zal een (geriatrie)fysiotherapeut ook naar kijken. Het is ook mogelijk om oefeningen te krijgen voor thuis, zodat u zelfstandig aan de slag kan om bovenstaande op peil te houden.
De Ergotherapeut:
De klachten aan de voeten kunnen problemen geven bij het staan, het lopen en kan valgevaar geven. Dat kan bij langer staan, lopen, maar ook bij fietsen. Hierdoor wordt het doen van dagelijkse handelingen of activiteiten soms lastiger. Of het geeft valangst.
Een ergotherapeut kan meedenken in hulpmiddelen bij staan, lopen en fietsen. Bijvoorbeeld een oplossing om toch zelf te blijven koken of te blijven fietsen. Maar ook bijvoorbeeld meedenken welke schoenen het makkelijkst aan te doen zijn, hoe je stabiel blijft staan als je afstapt van de fiets. Vaak worden deze vragen opgepakt in overleg met de verschillende disciplines.
De podoloog:
Uit ervaring kunnen we de volgende adviezen aangeven:
- Voorkom huidbeschadiging aan de voeten. Draag schoenen die ruimte geven bij de voorvoet en tenen. Te strakke schoenen in de hak kunnen ook irritatie geven;
- vermijd druk op de voeten zoals bij hardlopen, wandelen, tennissen, golf. Maar ook bij dagelijkse werkzaamheden zoals bijvoorbeeld het werken in de tuin;
- afhankelijk van het voettype kan de podoloog voor de juiste ondersteuning zorgen door middel van een individueel op maat gemaakte steunzool. Deze zijn vaak dempend om de gevoeligheid aan de tenen zo min mogelijk te beïnvloeden. Soms is er meer ondersteuning nodig om met name bij krachtverlies en onbalans de juiste stabiliteit te geven;
- de podoloog kan ook een uitstekend advies geven bij het aanschaffen van de juiste schoenen. Kies voor een schoen die voldoende stabiliteit geeft, ruimte geeft bij de voorvoeten en tenen en die gemaakt is van een zacht en ademend materiaal. Zorg aan het einde van de dag voor voldoende ventilatie van de schoen door de huidige zolen er uit te halen;
- draag sokken die voor een drogere huid zorgen. Een combinatie van mohair, merino wol en bamboe geeft het perfecte warme en droge gevoel aan de voeten. De wol zorgt voor weinig wrijving omdat wol de eigenschap heeft veel vocht op te nemen zonder dat je dit merkt. Katoen daarentegen houdt veel vocht vast en de sok wordt dan ook nat. Bij wol is dit veel malen minder het geval;
- in de praktijk merken we dat mensen met neuropathie minder controle hebben over de voorvoet en de tenen. Gerichte oefeningen om de tenen bezig te houden helpen bij het contact houden met de voeten;
- het masseren van de voeten stimuleert de doorbloeding in de voet. Met name aan de onderzijde van de voeten lopen veel bloedbanen, pezen, spieren en zenuwvertakkingen. Doe dit rustig en zacht. Bij te veel druk neemt de irritatie toe.
De apotheker:
Geneesmiddelen bij zenuwpijn
Is de pijn heftig, wordt de pijn erger, blijft de pijn lang of komt de pijn steeds terug? Maak een afspraak met uw huisarts. Die kan dan kijken wat de oorzaak is. De huisarts zal met u bespreken welke behandelmogelijkheden er zijn en eventueel een geneesmiddel voorschrijven dat helpt tegen de pijn.
Vrij verkrijgbare pijnstillers zoals paracetamol of NSAID’s (ibuprofen, diclofenac en naproxen) werken niet of nauwelijks tegen zenuwpijn.
Amitriptyline of nortriptyline
Vaak zal gestart worden met een tricyclisch antidepressivum, zoals amitriptyline of nortriptyline.
Tricyclische antidepressiva regelen in de hersenen de hoeveelheid serotonine en noradrenaline, twee van nature voorkomende stoffen die een rol spelen bij stemming en emoties.
Tricyclische antidepressiva worden oorspronkelijk dan ook gebruikt als medicijn tegen depressie. Bij deze toepassing bleek dat het soms ook zenuwpijnen verminderde. Dit pijnstillende effect komt op een andere manier tot stand dan de werking tegen depressiviteit.
Wanneer dit geneesmiddel niet voldoende helpt kan gabapentine, pregabaline of duloxetine helpen om de pijn te verminderen.
Gabapentine en pregabaline
Gabapentine en pregabaline verminderen de prikkelbaarheid van de zenuwen. Hierdoor versturen de geïrriteerde en beschadigde zenuwen minder prikkels naar de hersenen, zodat pijnklachten verminderen.
Duloxetine
Duloxetine regelt de hoeveelheid natuurlijk voorkomende stoffen in de hersenen die een rol spelen bij pijn. De pijnstillende werking begint niet meteen, maar treedt in binnen 1 tot 2 weken.
Heeft u naar aanleiding van deze informatie nog vragen? Vraag er gerust naar bij een van onze apothekers.
De Diëtist:
Door te weinig vitamine B12 kun je klachten hebben, zoals minder gevoel in vingers en tenen. Als je deze klachten of bloedarmoede hebt, kan de huisarts bloedonderzoek doen. Te weinig vitamine B12 komt meestal door een ziekte van de maag of darmen.
Vitamine B12 zit alleen in dierlijke producten, zoals melk, melkproducten, vlees, vleeswaren, vis en eieren. Een diëtist kan een persoonlijk voedingsadvies geven om ervoor te zorgen dat er voldoende B12 in de voeding aanwezig is en er kunnen bij tekorten of een meer plantaardige voeding ook (tijdelijk) supplementen gebruikt worden.
